امروزه با وجود انواع بیماریها، آلودگی ها و مشکلات عصبی، مردم با مشکلی دست و پنجه نرم می کنند که در بعضی مواقع امان آن ها را بریده است، سردرد! به طور کلی میتوان آن را احساس درد، در ناحیه بالای گردن و خود سر تعریف کرد. عمدتا منشاء آن، بافت ها و ساختار احاطه کننده جمجمه میباشد. چرا که در ساختار مغز هیچگونه عصبی وجود ندارد که بخواهد منجر به آن شود فرد دردی در این ناحیه را حس کند.
گاهی اوقات لایه های بافتی ای که چشم ها و گوش ها، عضلات در برگیرنده جمجمه و سینوسها را احاطه کرده است و همچنین بافت نازکی که سطح مغز، سرخرگ ها و سیاهرگ ها و اعصاب را پوشش می دهد ملتهب و تحریک میشوند که باعث احساس درد در پشت سر و گردن میشوند. این احساس درد می تواند ضربان دار باشد که اصطلاحا فردی که درد میکشد، یک ناحیه از سر خود را معین کرده و می گوید این قسمت نبض می زند. درد می تواند با فشار معین باشد که فرد حس کند از داخل دارد به جمجمه و سر او فشار وارد می شود؛ و می تواند متناوب باشد.
درباره ی محل احساس درد نیز میتوان گفت: در بعضی موارد سردرد در تمامی نقاط سر احساس میشود. مواقعی درد در یک نقطه احساس می شود و در مواقعی درد در یک قسمت از سر پراکنده می شود که هر کدام از اقسام مختلف سردرد است که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت. در اکثر مواقع دردبا یک مسکن ساده، طی چند ساعت حل خواهد شد اما با این حال اگر این سردردها به طور مکرر ادامه یافته و بعد از مدتی شدت بیابد به طوری که مسکن قبلی نتواند پاسخگوی درد جدید باشد، باید فرد به دنبال درمان فوری سردرد باشد.
انواع سردرد :
بررسی ها نشان می دهد به طور کلی در حدود ۳۰۰ نوع سردرد مختلف وجود دارد که می تواند به علتهای متفاوتی، از عفونت یک سینوس گرفته تا تومور مغزی، به وجود بیاید. با این حال، به طور کلی سردرد ها به دو دسته ی اولیه و ثانویه تقسیم میشوند که هر کدام از این دسته ها، سردردهای مختلفی را شامل میشود.
۱-اولیه:
این نوع از سردردها به ترتیب شایع بودن عبارتند از: سردرد تنشی، سردرد میگرنی و در مواقع نادر سردرد خوشه ای. این سردردها به دلیل بیماری های دیگر به وجود نیامدهاند و به عبارت دیگر دلیل این سردرد ها، بیماریهای دیگری در فرد نمیباشد.
۲-ثانویه:
سردردهای ثانویه، به علل و پاتولوژی های متفاوتی از قبیل مشکل ساختاری یا عفونت زمینهای در سر یا گردن ایجاد میشوند و گستره ی سردردهای آن، از سردردهای ثانویه وسیعتر است. در بسیاری از مواقع، این سردردها خوش خیم بوده و قابل بهبود میباشند و در چند درصد کمی از موارد، این سردرد می تواند به دلیل تومور یا ضایعه ی مغزی رخ داده باشد.
حال در ادامه به تشریح و توضیح سردردهای مختلف میپردازیم.
میگرن:
بیماری شایع عصبی که باعث سردرد شدید و احساس تهوع و تپش قلب می شود و درد آن که به صورت ضربان شدید از اعماق سر میباشد، ممکن است چندین ساعت و حتی بسته به وخامت بیماری فرد، تا چند روز طول بکشد. معمولا شدت درد آن باعث ایجاد حالت تهوع، استفراغ، حساسیت به نور، بی حسی صورت و ناتوانی در انجام فعالیت های روزمره میشود.
تا قبل از سن بلوغ، احتمال ابتلای مردان و زنان به این بیماری برابر بوده ولی بعد از بلوغ احتمال ابتلا در زنان، بیشتر از مردان میباشد به طوری که گفته می شود زنان در حدود ۳ برابر بیشتر از مردان گرفتار این بیماری میشوند.
فرد میگرن دار، سردرد و نبض را به طور مشخص در یک طرف سر احساس میکند. حدود ۳۰ درصد افراد قبل از شروع درد میگرنی، هاله را تجربه میکنند که شامل اختلالاتی ازجمله: بی حسی، سوزن سوزن شدن، مشکل در تکلم، از دست دادن بینایی جزئی، دیدن خطوطط زیگزاگ یا لکهها و… میباشد.
سردردهای تنشی:
شایع ترین سردرد، سردرد تنشی میباشد که در میان زنان رایج تر از مردان است. این نوع سردرد، به صورت مستمر و ادامه دهنده و مبهم در دو طرف سر احساس میشود. دیگر علائم آن عبارتند از: احساس فشار در پشت چشم، حساسیت صورت و گردن، حساسیت به نور و…
این نوع به طور معمول از نیم ساعت تا حتی چند روز ممکن است ادامه بیابد. درد معمولاً در شقیقهها، پیشانی یا به صورت چشم درد و سردرد و مواردی پشت سر وجود دارد و اغلب به گونه ای است که بیمار احساس میکند، فشاری از بیرون سر به آن وارد میشود، درست مانند آن که سر درمیان گیرهای قرار دارد. محرکهای این نوع سردرد عبارتند از: استراحت ناکافی، اضطراب، وضعیت بد عاطفی، سطح آهن پایین، کافئین، خسته شدن چشم و عفونت سینوسها.
سردردهای خوشه ای(کلاستر):
این نوع سردرد، شدید و عود کننده میباشد. طبق آمار و یافتههای علمی در مردان سه برابر بیشتر از زن ها بروز میکند. درد در این نوع سردرد از درد میگرنی شدیدتر بوده ولی مدت زمان درگیری فرد با این سردرد، کوتاه تر از دردهای میگرنی میباشد.
در این نوع از سردرد، افراد درد شدیدی به صورت سوزشی و سوراخ کننده در اطراف چشم احساس می کنند. علائم آن شامل: تورم پلک، حساسیت به نور و صدا، آشفتگی، گر گرفتگی در طرفی که درد وجود دارد، تعریق شدید در ناحیه ی پیشانی، آبریزش چشم و… میباشد.
سردردهای خوشه ای به طور معمول بین یک ربع تا ۳ ساعت طول میکشد و معمولا به طور ناگهانی و بدون نشانه ظاهر میشود. این حملات ممکن است هفتهها و یا حتی ماهها ادامه داشته باشد به طوری که در هر روز به صورت خوشه ای طی ساعتهای مختلف رخ میدهد. هم چنین بررسی ها نشان می دهد که احتمال بروز این درد ها در شب هنگام و دو-سه ساعت بعد از خوابیدن فرد، بسیار زیاد میباشد.
علت دردهای خوشه ای به طور دقیق مشخص نیست اما گاهی اوقات در نتیجه ی پاسخ آلرژیک ایجاد شده و درد در ناحیه ی سینوسها و جلوی سر متمرکز میشود.
سردردهای سینوسی:
یکی دیگر از انواع سردرد، سردردهای سینوسی میباشد. سینوسهای شما فضا های پر از هوا در داخل پیشانی، استخوان گونه و پشت پل بینی شما هستند. وقتی دچار التهاب میشوند، معمولا به دلیل واکنش آلرژیک یا عفونت، متورم شده، مخاط بیشتری ایجاد میکنند و در نتیجه کانال های تخلیه آن ها مسدود می شود. تجمع فشار در سینوس ها باعث درد می شود.
در این نوع سردرد؛ اغلب در افراد یک درد مبهم و تپنده در اطراف چشم و در مجاورت استخوان گونه بوجود می آید. این سردرد ممکن است با حرکت و فشار بیشتر شده و حتی به فک و دندان گسترش یابد. علائم آن شامل: مسدود شدن بینی، حساسیت به نور و صدا، حالت تهوع، ایجاد مایع مخاطی(سبز رنگ) در بینی میباشد.
*اگر علائم بینی وجود نداشته باشد میتواند درد ناشی از میگرن باشد.
سردردهای هورمونی:
این نوع سردرد در بانوان و در دوران قاعدگی رخ میدهد. در زنان به دلیل تغییر سطح استروژن، اغلب میگرن با پریود مرتبط است. سردردهای هورمونی یا سردردهای قاعدگی، به میگرنهای قاعدگی نیز شهرت دارند.
میگرنهای این دوره از روز های قبل آغاز شده و در طی این دوران ادامه دارد اما ممکن است بیشتر هم طول بکشد. دردهای ناشی از هورمون میتواند به این دلایل باشد: یائسگی، بارداری، قرصهای ضد بارداری.
سردرد ناشی از آسیب:
یکی دیگر از انواع سردرد، سردردهای ناشی از آسیب میباشد. در طی ضربات جزئی به ناحیه سر و گردن، کمی درد ایجاد میشود که البته این درد طبیعی بوده و جای نگرانی ندارد.
این موارد معمولا شبیه به دردهای میگرنی یا تنشی می باشند. این نوع سردرد معمولا با مسکن قابل درمان بوده و نیازی به مراجعه به پزشک نمیباشد. در صورت صدمات جدی، ضمن تماس با مراکز اورژانس باید مراقب این علائم نیز باشید: بیهوشی، گیجی، استفراغ، تشنج، مشکلات بینایی و شنوایی، از دست دادن حافظه و…
در تمامی این موارد، بیمارِ دارای سردرد، باید با مصرف مُسکن درد را برای مدتی کم کند تا قابل تحمل شود. انتخاب نوع مسکن بسته به نوع درد و همچنین کیفیت قرص نیز میباشد.
سردردهای ناشی از فشار خون:
هنگامی که فشار خون فرد بالا باشد، یکی از علائمی که می تواند بروز پیدا کند، سردرد میباشد. این سردرد غالبا در دو طرف سر احساس می شود و هم چنین می تواند با علائم رو به رو همراه شود: تغییر در بینایی، سوزن سوزن شدن، خونریزی از بینی، درد قفسه ی سینه و تنگی نفس.
سردردهای ناشی از مسومیت با مسکن ها:
یکی دیگر از انواع سردرد، سردردهای ناشی از مسمومیت با مسُکن ها میباشد.این نوع از سردرد ناشی از مصرف بی رویه داروهای مسکن و در امتداد سردردهای مزمن که نیازمند استفاده از مسکن می باشند، مانند میگرن مزمن ایجاد میشود. مصرف بیش از ۱۵ روز در ماه از داروهای مسکن میتواند موجب ایجاد این نوع از سردردها شود. سردردهای ناشی از سوء مصرف داروی مسکن شباهت زیادی به سردردهای میگرنی داشته و بسیاری از مبتلایان به میگرن با ابتلا به این نوع از سردرد علی رغم درک افزایش شدت و تعداد سردردهای ماهانه خود، متوجه ابتلای خود به نوع جدید سردرد نیستند.
راهکار درمانی
از بهترین راهکار های درمانی برای رفع انواع سردرد استفاده از قرص های مسکن میباشد.
شرکت کیمیا آرا برای اولین بار در ایران، ترکیب جدیدی از مسکن حاوی استامینوفن و ایبوپروفن با دوز مناسب با نام تجاری “فوریموپلاس” تولید کرده است.
فوریمو ۶۰۰ میلی گرم
حاوی ایبوپروفن ۶۰۰ میلی گرم است که برای رفع التهاب و دردهای بسیار شدید مصرف میشود.
فوریمو ۸۰۰ میلی گرم پیوسته رهش
حاوی ایبوپروفن پیوسته رهش ۸۰۰ میلی گرم است که برای رفع التهاب و دردهای بسیار شدید مصرف میشود.
