حتما برای هر فردی از بدو تولد تا تمام روز های عمرش، چند باری به دلایل مختلف مانند وجود علائم برخی بیماری ها، دستور پزشک، چکاپ و… وادار به انجام آزمایش خون شده باشد. تفسیر آزمایش خون برای هر فردی دارای مشکلاتی میباشد چراکه کلمات و عبارات به صورت انگلیسی و مخفف نوشته شده اند و میزان آنها دارای پارامتر های مشخص و متمایزی میباشد. در این مقاله قصد دایم شما را در تفسیر آزمایش خون راهنمایی کنیم.
البته این نکه حائز اهمیت میباشد که قرار نیست در این مطلب به شما لغت نامه کاملی از اصطلاحات پزشکی را فهرست کنیم بلکه هدف این است که شما بتوانید با دیدن برگه آزمایش خود و مشاهده پارامتر های نام برده شده در آن، درک بهتری از آزمایش خون خود داشته باشید.
دلیل اهمیت نتیجه آزمایش خون
اولین نکته در تفسیر آزمایش خون، دانستن دلیل اهمیت نتیجه آزمایش میباشد. در ابتدا شما باید خون را به عنوان یک سیستم حمل و نقل اکسیژن و مکانیسم دفع مواد زائد بدن در نظر بگیرید. سپس اندام هایی مانند طحال، کلیه و ریه ها را به عنوان ایستگاه های پردازش فرض کنید.
اعداد و ارزش های معمولی ( در بازه نرمال ) در نتیجه و تفسیر آزمایش خون بر عملکرد سالم سیستم های بدن دلالت دارد.
اما اگر پارامتری در آزمایش در محدوده نرمال نباشید حتما دلالت بر وجود یک بیماری و یا اتفاق خطرناک در بدن ندارد. بازه ها بر اساس سن افراد تعیین شده و بسیاری از موارد متغییر در هر فرد لحاظ نشده که به همین دلیل به تفسیر تخصصی توسط پزشک نیاز میباشد.
تفسیر آزمایش خون
برای بررسی معمولی وضعیت خون، باید سه آزمایش روی نمونه انجام شود:
- شمارش کامل خون CBC
- پنل جامع متابولیک CMP
- پنل لیپیدی
نتایج این سه آزمایش، در ۳ گروه طبقه بندی می‌شود.
شمارش کامل خون CBC
شمارش کامل خون شامل شمارش گلبول های سفید خون WBC، شمارش گلبول های قرمز خون RBC میباشد. هموگلوبین، هماتوکریت در زیر مجموعه نتایج شمارش گلبول های قرمز قرار می‌گیرند چرا که بر سلامت آنها موثرند.
پلاکت ها و مقدار میانگین ها یا MPV جزو نتایج بعدی هستند که در آزمایش خون نام برده می‌شوند. پلاکت ها در خون نقش انعقاد را ایفا می‌کنند که در هنگام زخم شدن قسمتی از بدن با انعقاد خون باعث جلوگیری از خون ریزی بیشتر می‌شوند.
گلبول های سفید دارای ۵نوع مختلف می‌باشند که عبارتند از بازوفیل، نوتروفیل، ائوزینوفیل، لمفوسیت، مونوسیت. اندازه گیری مقدار هر کدام از این ۵نوع به تشخیص بیماری های عفونی کمک می‌کند. تشخیص آنها از طریق رنگ و شکل آنها امکان پذیر میباشد.
پنل متابولیک جامع CMP
در پنل متابولیک در تفسیر آزمایش خون، تعادل شیمیایی و سوخت و ساز بدن را مورد بررسی قرار می‌دهند و یا به عبارتی وضعیت فیزیولوژیکی بدن را مورد بررسی قرار می‌دهند.
تمام فرایند های شیمیایی که در بدن انسان رخ می‌دهد مانند نفس کشیدن، طی فرایند متابولیسمی انجام می‌شود.
الکترولیت ها مواد معدنی موجود در خون میباشد که بر میزان آب بدن، اسیدیته خون و عملکرد عضلات بدن موثر می‌باشند.
الکترولیت هایی که به صورت رایج در آزمایش CMP نمایش داده می‌شوند عبارتند از: کلسیم، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم و کلروید.
در آزمایش CMP مواردی مانند بیلی روبین، کراتنین و آلبومین را مورد اندازه گیری قرار می‌دهند.
بیلی روبین زمانی تشکیل می‌شود که بدن هموگلوبین را تجزیه کند. این ماده در خون و زرد آب وجود دارد و مقدار زیاد آن باعث زردی و یرقان می‌شود.
کراتنین یک ماده شیمیایی نشات گرفته از کراتین است که انرژی را به عضلات در بدن می‌رساند.
آلبومین پروتئین اصلی در پلاسمای خون میباشد و یک ترکیب مایع شفاف و زرد رنگ در خون است که گلبول های قرمز را با خود حمل می‌کند.
پنل لیپید
لیپید همان چربی ای میباشد که در بدن وجود دارد. در خون دو نوع چربی وجود دارد که عبارت است از: کلسترول و تری گلیسرید. تری گلیسرید ها در کبد تولید می‌شوند که تحت تاثیر مصرف موادی مانند شکر،چربی و الکل و… می‌باشند.
میزان بالای آن میتواند دلیلی بر ابتلا به بیماری هایی مانند تیروئید، کبد و یا حتی بیماری های ژنتیکی باشد.
کلسترول نیز به دو نوع LDL و HDL تقسیم می‌شود. نوع اول کلسترول با چگالی کم است که میتواند میزان زیاد آن باعث انسداد رگ ها شود؛ به همین دلیل به آن کلسترول بد می‌گویند.
نوع دوم کلسترول با چگالی بالا میباشد که باعث می‌شود چربی کلسترول اضافی خون از بین برود؛ به همین دلیل به آن کلسترول خوب می‌گویند.
پیشنهاد درمانی
شرکت کیمیا آرا با فراهم آوردن محصولی به نام هموفیکس شما را در روند درمانی همراهی می‌کند. یکی از مهمترین راه های درمان مشکل تالاسمی مینور مصرف مکمل های آهن با تجویز پزشک میباشد.
