بدن برای انجام بهتر عملکردهای خود نیاز به دریافت مواد غذایی دارد. یکی از این مواد غذایی ویتامین دی است. کمبود ویتامین دی و یا سایر مواد معدنی به سرعت می‌تواند فعالیت صحیح بدن را مختل کند و فرد را دچار بیماری‌های مختلف بکند. در دنیا تعداد افراد زیادی از کمبود ویتامین دی رنج می‌برند. طبق آمارها حدود ۱ میلیارد نفر از مردم جهان دچار این بیماری هستند.
در ین مقاله ضمن معرفی این بیماری به عوارض و راه های تشخیص و درمان آن می پردازیم.
علائم و عوارض کمبود ویتامین دی چیست؟
بسته به اینکه فرد چه مقدار این کمبود را دارد این بیماری می تواند از خفیف تا شدید وجود داشته باشد.
بسته به سن طبق جدول زیر افراد باید این میزان ویتامین دی را داشته باشند.
| گروه سنی | میزان مجاز مصرف روزانه |
| صفر تا ۱۲ ماهگی | ۱۰ میکروگرم |
| ۱ تا ۷۰ سال | ۱۵ میکروگرم |
| بالای ۷۰ سال | ۲۰ میکروگرم |
| در زنان باردار و شیرده | ۱۵ میکروگرم |
بنابراین افرادی که:
- کمبود ویتامین دی دارند؛ مقدار آن ۳۰ نانومول در لیتر یا ۱۲ نانوگرم در میلی لیتر و کمتر است.
- افراد نرمال و طبیعی؛ ۵۰ نانومول در لیتر یا ۲۰ نانوگرم در میلی لیتر می‌باشد.
- افراد که ویتامین دی بیشتر از حد نرمال دارند؛ مقدار آن ۱۲۵ نانومول در لیتر یا ۵۰ نانوگرم در میلی متر است.
علائم کمبود ویتامین دی در افراد بسته به میزان کمبود می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
۱- ضعف در ماهیچه‌ها: برای عملکرد بهتر ماهیچه‌ها وجود ویتامین دی ضروری است. هر چه مقدار این ماده کمتر باشد این عملکردها با اختلال مواجه می‌شود و در نتیجه فرد به درد و ضعف ماهیچه‌ها مبتلا خواهد شد.
۲- سردرد و سرگیجه: معمولا افرادی که کمبود ویتامین دی دارند فشار خون بالا و در نهایت سردرد و سرگیجه را تجربه کرده‌اند.
۳- عفونت‌های دائمی: سیستم ایمنی بدن برای مقابله با عوامل بیرونی نیاز به ویتامین دی دارد. هر چه کمبود ویتامین دی در بدن افراد بیشتر باشد، فرد به سرماخوردگی و عفونت‌های بیشتری دچار می‌شود. بنابراین برای افزایش سیستم ایمنی میزان این ویتامین بسیار موثر خواهد بود.
۴- مشکلات گوارشی: ویتامین دی می‌تواند به سرعت حرکت مواد غذایی در بدن کمک کند. یبوست، دردهای معده، سوزش معده و سلیاک با کمبود ویتامین دی در ارتباط است.
۵- ریزش مو: مو برای تقویت و رشد خود نیاز به مواد و ویتامین‌ها دارد. کمبود ویتامین دی به رشد فولیکول مو صدمه می‌زند و موجب شکنندگی، کم تقویتی موها و حتی ریزش مداوم آنها منجر می‌شود.
۶- عرق کردن بیش از حد: یکی از نشانه‌های کمبود ویتامین دی این است که فرد بیش از اندازه عرق می‌کند.
۷- تغییر در حالات خلقی و روحی: هر ماده‌ی مغذی و مفیدی که در بدن کم یا زیاد شود بر روحیات و خلقیات اثر نامطلوب می‌گذارد. کمبود ویتامین دی منجر به افسردگی و این تغییرات روحی بشود.
کمبود ویتامین دی باعث بروز چه بیماری‌هایی می شود؟
نبودن به میزان مناسب این ویتامین در بدن می‌تواند به استحکام استخوان‌ها لطمه بزند. کمبود ویتامین دی منجر به کاهش جذب کلسیم و فسفر و در نهایت بروز هیپوکلسمی (کمبود کلسیم خون) خواهد شد. به دنبال کاهش کلسیم بیماری دیگری به نام هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه رخ می‌دهد که به علت فعالیت بیش از اندازه غدد پاراتیروئید برای بالا نگه داشتن کلسیم خون است.
عوارض کمبود ویتامین دی به صورت عوارض کمبود کلسیم یعنی پوکی استخوان و نرمی آنها نمود پیدا می‌کند.
کمبود ویتامین دی چه زمانی رخ می‌دهد؟
معمولا این اختلال زمانی رخ می‌دهد که فرد نتواند از طریق مواد غذایی یا از طریق نور خورشید ، ویتامین دی خود را دریافت نماید و یا اینکه در جذب ویتامین دی توسط بدن فرد مشکل وجود دارد. برای هر دو مشکل راهکارهایی وجود دارد که ضمن مراجعه به پزشک ، فرد نیز می‌تواند کمبود ویتامین دی را برطرف نماید.
راه‌های تشخیص فقدان ویتامین دی
یکی از ساده‌ترین راه‌ها توجه به علائم و عوارضی است که در بالا بیان شد و دومین راهکار که به صورت دقیق انجام می‌شود، مراجعه به پزشک و انجام آزمایش هیدروکسی ویتامین دی است.
درمان‌های مختلف برای جبران کمبود ویتامین دی چیست؟
همانطور که گفته شد این کمبود ویتامین دی یا به علت عدم دریافت ویتامین دی به اندازه‌ی کافی است و یا جذب نامناسب آن توسط بدن فرد.
راهکارهای درمانی متفاوتی برای این دو علت وجود دارد. از انجا که این ویتامین محلول در چربی است و برای حفظ کلسیم و فسفر که برای سلامت استخوان‌ها مفید هستند بسیار حائز اهمیت است لذا تغییر رژیم غذایی و گنجاندن موادغذایی حاوی ویتامین دی می‌تواند تا حدودی این کمبود را جبران کند.
مواد غذایی حاوی ویتامین دی عبارتند از:
- روغن کبد ماهی
- ماهی سالمون، اره ماهی، ماهی تن
- جگر گاو
- زرده تخم مرغ
- لبنیات حاوی ویتامین دی
- آب پرتقال غنی از ویتامین دی
- غلات غنی شده
به ویتامین دی، ویتامین آفتاب هم می‌گویند بنابراین در معرض نور خورشید قرار گرفتن در طول روز می‌تواند کمبود ویتامین دی را جبران نماید.
در صورتی که فرد در جذب این ویتامین مشکلی نداشت ولی از طریق مواد غذایی نتواند مشکل کمبود ویتامین دی را حل کند باید به دنبال درمان‌های دارویی مفید یعنی استفاده از مکمل‌های دارویی بود که به عنوان یک منبع غذایی کامل عمل می‌کنند.
یکی از این مکمل‌های غذایی از تولیدات شرکت دارویی کیمیاآرا است و بونی مگز پلاس نام دارد.
مکمل بونی مگز پلاس؛ حاوی روی، منیزیم، کلسیم، ویتامین د۳ و ویتامین ث می‌باشد و استفاده از آن ضمن رفع کامل کمبود ویتامین دی سایر مواد غذایی مورد نیاز را هم تامین می‌کند.
این مکمل دارویی به علت داشتن ویتامین دی به راحتی به استحکام استخوان‌ها، سلامت پوست و مو، تنظیم قند و چربی خون، تقویت سیستم ایمنی بدن و …. کمک می‌کند.
بسیاری از افرادی که با مصرف مکمل‌ها دچار مشکلات گوارشی می‌شوند با یکبار امتحان این مکمل، به راحتی و بدون هیچ عارضه‌ای مصرف مجدد آن را در دستور درمان خود قرار خواهند داد. این نکته ضروری است که برای رفع کمبود ویتامین دی باید مدت زمان تا ماه از مصرف این مکمل گذشته باشد و فرد پس از آن می‌تواند نسبت به بررسی وضعیت ویتامین دی خود اقدام نماید.
کلام آخر
کمبود ویتامین دی و کمبود بسیاری از مواد معدنی امروزه یکی از معضلات انسان‌های جوامع مدرن و صنعتی است. همه‌ی بیماری‌ها و مشکلات جسمی و روحی افراد نشات گرفته از این کمبودهاست. ویتامین دی به عنوان یکی از مواد معدنی مهم و اثرگذار بر سیستم فعال بدن به ارگان‌ها در بهبود عملکردشان کمک می‌کند و در نتیجه اختلال در میزان این ویتامین در بدن به راحتی می‌تواند فرد را با انواع عوارض مواجه کند.
