حتما هر کس که دچار مشکل کمر درد در نواحی مختلف کمر خود شده باشد با این جمله که ” مشکل از دیسک کمرته” رو به رو شده است. در این مقاله قصد داریم تا شما را با دیسک کمر و مشکلات آن آشنا کنیم.
از لحاظ ساختاری میتوان گفت دیسک کمر مانند لاستیک ماشین میباشد. برای انجام فعالیت های مختلف در طول روز و زندگی، ستون مهره ها به صورت یک پارچه و منظم طراحی نشده است. این ستون در بدن به صورت قطعه قطعه طراحی شده است و این قطعات روی یک دیگر سوار شده اند. این قطعات که از جنس استخوان سخت میباشد را تنه مهره می‌نامند. دیسک کمر قطعه ای است که این قسمت ها را به یک دیگر متصل می‌کند.
اما دلیل تشابه این ساختار به چرخ اتومبیل را در ادامه توضیح می‌دهیم. همانطور که میدانید چرخ ماشین دارای یک جسم بیرونی سخت به نام تایر میباشد. در این تایر یک ساختار نرم شکل وجود دارد که تیوپ نام دارد و درداخل آن هوا با فشار بالا وارد میشود. دیسک کمر نیز از دو قسمت تشکیل شده است. قسمت خارجی آن سخت میباشد و از ۳۲ لایه تشکیل شده که با آن حلقه آنولوس و یا فیبروزوس می‌گویندو داخل این حلقه یک ساختمان ژله ای وجود دارد که با آن هسته دیسک و یا نوکلئوس پولپوزوس میگویند.
ستون فقرات
ستون فقرات کمر انسان شامل ۲۴ مهره میباشد که به صورت متحرک می‌باشند. بین بدنه این مهره ها یک بافت سکه شکل وجود دارد که جنس آن غضروفی-ژلاتینی میباشد و در حرکت این مهره ها و فشار روی ستون فقرات، مانند بالش عمل می‌کند و فشار را تحمل می‌کند تا حرکات به صورت نرم انجام شود.
ساختار ستون فقرات
در مجاورت هر دیسک در ستون فقرات، یک ریشه عصبی وجود دارد. ریشه عصبی از آن خارج میشود که به تمام ارگانهای اطراف در بدن عصب دهی می‌کنند. مهره های متحرک در ستون فقرات، در سه قسمت قرار میگیرد که عبارت است از: هفت مهره گردنی، پنج مهره کمری و دوازده مهره پشتی. مهره کمری در انتها به مهره های غیر متحرک خاجی متصل میشود.
دیسک کمر
به طور معمول پنج مهره کمری که در پایین ستون فقرات قرار دارند، حرکت های قابل توجهی نسبت به یک دیگر دارند و به دلیل تحمل فشار زیاد در این ناحیه، دیسک بین این مهره ها بیشتر در معرض آسیب قرار دارند.
عمده حرکات انسان که شامل خم راست شدن، چرخیدن و نشستن و برخاستن میشود، مستلزم حرکت نرم و راحت مهره های کمری رویی دیسک های هستند. ریشه های عصبی ای که از بین مهره های کمری خارج میشوند به پاها وارد میشوند و به عضلات و پوست عصب دهی می‌کنند. به همین دلیل بسیاری از علائم آسیب به دیسک کمری در پاها نمایان میشود.
وطایف دیسک کمر
دیسک کمر وظایف مختلفی در ساختار استخوان بندی کمر دارد و عملکرد آن محدود به یک فعالیت نمی‌شود. برخی از این وظایف عبارتند از:
- این دیسک مانند کمک فنر، ضربات وارد به ستون فقرات را دفع می‌کند و مانع از آسیب به نخاع و اعصاب میشود. به همین دلیل می‌توانیم یکنواخت راه برویم.
- در خم شدن به طرفین در جلو، عقب، چپ و راست این دیسک کمر است که به ما توانایی انجام این کار را می‌دهد.
- دیسک مانند اهرم های کوچک در حرکات مختلف ستون فقرات عمل می‌کند و این اتفاق باعث میشود که بتوانیم اجسام سنگین را بلند کنیم.
- در هنگام بلند کردن اجسام ثقیل، به دیسک به عنوان ساختمانی فشرده، فشار وارد میشود و در نتیجه این اتفاق به مهره ها آسیبی وارد نمی‌شود.
ساختار دیسک
دیسک از دو قسمت تشکیل شده است. همانطور که گفته شد قسمت حلقه دیسک را آنولوس فیبروزوس (annulus fibrosu) و قسمت داخلی آن را هسته دیسک یا نوکلئوس پولپوزوس (nucleus pulposus) می‌نامند.
حلقه دیسک نیز از چندین لایه بهم تنیده شده تشکیل شده که جنس آن از کلاژن میباشد.
مکان دیسک کمر
دیسک کمر در کمر در فاصله بین مهره ها قرار دارد. در حقیقت دیسک یک نوع غضروف میباشد که از لحاظ ساختمانی از یک حلقه و هسته داخل آن تشکیل شده است.. در کمر ما ۵مهره وجود دارد و به سبب این تعداد ۵ دیسک نیز وجود دارد.
بیرون زدگی دیسک
سکه های غضروفی-ژلاتینی که نام برده شد و دیسک نام داشت، در طول عمر ما بر اساس فعالیت های مختلف تحت فشار های گوناگونی قرار می‌گیرند و در طول روز بار ها فشرده میشود.
این تکرار فشردگی و باز شدگی و همینطور کهولت سن در افراد، منجر به از دست رفتن مایع داخل ژلاتین دیسک شده و برجستگی ایجاد می‌کند. به دلیل این فشردگی دیسک نمی‌تواند در هنگام فشردگی به طور کامل به جای خود بازگردد و فشار زیادی وارد می‌کند. به این اتفاق بیرون زدگی دیسک کمر میگویند.
علائم مشکل دیسک کمر
- شایع ترین علامت این اتفاق، کمر درد شدید میباشد که در ۸۰ درصد موارد دیده میشود.
- علامت شایع دیگر این مشکل، درد سیاتیک میباشد. به این معنا که دردی از کمر به باسن و در ادامه پشت ران و پشت سابق پا منتقل میشود.
- خواب رفتگی و گزگز اندام های تحتانی بدن
- ضعف اندام های تحتانی بدن
- عدم کنترل مدفوع و ادرار که به صورت نادر اتفاق می‌افتد.
دیسک کمر در چه سنی دیده میشود؟
به طور معمول عارضه دیسک کمر بین افراد میانسال رخ می‌دهد. شایع ترین سن ابتلا به دیسک کمر بین ۳۰ تا ۴۰ سال یعنی دهه سوم و چهارم زندگی افراد میباشد. در بسیاری از مواردد ابتلا به این عارضه، درد کمر در طی ماه ها و یا سال ها با مصرف دارو و یا در نهایت فیزیوتراپی بهبود نسبی پیدا می‌کند. در مواردی که حملات بسیار شدید میشود دیگر درمان های دارویی و طبی پاسخگو نمی‌باشد.
مواد خوراکی مفید برای دیسک کمر
این دسته از مواد به طور طبیعی در بدن وجود دارند و فقر آنها میتواند موجب مشکل در ترمیم این مشکل شود. برخی از این مواد عبارتند از:
- گلوکوزامین
- اسید های چرب حاوی امگا ۳
- آنتی اکسیدان ها
- غذاهای غنی از گوگرد
- سویا
- محصولات دریایی
- فیبر ها
- میوه ها و سبزیجات
- پیاز و سیب قرمز
- زیتون سیاه
- روغن زیتون
- انواع لوبیا
- آب
- لبنیات
- خشکبار
- مواد غنی از کلسیم و منیزیم
راهکار درمانی
از بهترین راهکار های درمانی برای رفع و تسکین کمردرد ناشی از دیسک کمر، استفاده از قرص های مسکن میباشد.
شرکت کیمیا آرا برای اولین بار در ایران، ترکیب جدیدی از مسکن حاوی استامینوفن و ایبوپروفن با دوز مناسب با نام تجاری “فوریموپلاس” تولید کرده است.
فوریمو ۶۰۰ میلی گرم
حاوی ایبوپروفن پیوسته رهش ۸۰۰ میلی گرم است که برای رفع التهاب و دردهای بسیار شدید مصرف می شود.
فوریمو ۸۰۰ میلی گرم پیوسته رهش
حاوی ایبوپروفن پیوسته رهش ۸۰۰ میلی گرم است که برای رفع التهاب و دردهای بسیار شدید مصرف می شود.
