کم خونی از جمله مشکلاتی می‌باشد که بشر همواره با عوارض و علائم آن درگیر بوده است. در برهه‌ای از زمان توانایی شناسایی دلیل این اتفاقات را نمی‌دانستند اما بعدها با پیشرفت تکنولوژی و پزشکی، با انجام آزمایش‌های مختلف قادر به تشخیص علل مشکلات به عنوان عوارض کم خونی و انواع کم خونی شدند. کم خونی مینور یکی از انواع کم خونی می‌باشد که به تالاسمی مینور نیز معروف می‌باشد. کم خونی در آقایان و خانم‌ها و حتی امروزه به دلیل سبک زندگی نادرست در بین کودکان و نوجوانان شیوع پیدا کرده است.
لزوم آگاهی از این بیماری و راه‌های پیشگیری و درمان بر همه‌ی ما ضرورت دارد. در این مقاله قصد داریم ضمن آگاهی نسبت به این بیماری در مورد درمان اطلاعاتی را ارائه نماییم.
کم خونی مینور چیست؟
تالاسمی یا کم خونی مینور یکی از انواع کم خونی می‌باشد که علت آن، کم شدن یک نوع پروتئین خاص در خون به نام هموگلوبین می‌باشد. وظیفه این پروتئین در خون، انتقال اکسیژن به بافت‌های بدن می‌باشد.
هنگامی که به هر واسطه‌ای، میزان این پروتئین در خون کاهش پیدا کند، اکسیژن رسانی در خون با مشکل مواجه خواهد شد. نشانه‌هایی که از خود به جا می‌گذارند، بیحالی، خستگی، رنگ پریدگی و … می‌باشد.
بر خلاف اکثر کم خونی‌ها که به علت کمبود آهن در بدن رخ می‌دهد، تالاسمی یا کم خونی مینور دلیل دیگری دارد.
دلیل کم خونی مینور
هموگلوبین از دو زیر واحد به نام آلفا و بتا تشکیل شده است. این دو زیر واحد به پروتئین کمک می‌کند تا اکسیژن را به نحو احسنت به اندام برساند. با حذف هر کدام از این زیر واحدها، توانایی انتقال اکسیژن توسط هموگلوبین کاهش پیدا می‌کند. همین اتفاق سبب می‌شود اکسیژن کمتری به بافت‌های اطراف برسد. این نوع از کم خونی بر خلاف انواع دیگر، ارثی بوده و از بدو تولد همراه فرد می‌باشد.
این بیماری به صورت ارثی و از والدین به کودکان به ارث می‌رسد. اگر پدر و مادر هر دو دارای ژن معیوب باشند، حین تولد کودک به تالاسمی شدید (کم خونی ماژور) مبتلا خواهد بود که مشکلات فراوانی را در زندگی روزمره خود تجربه می‌کند. اما در صورتی که یکی از والدین دارای ژن ناقص باشد این اتفاق به صورت خفیف رخ می‌دهد. این اختلال خوشبختانه در حین ازدواج زوجین مشخص می‌شود و می‌تواند از تولد نوزاد بیمار جلوگیری کند.
پس در بیماری تالاسمی مینور یا تالاسمی، مشکل کمبود هموگلوبین نیست بلکه مشکل وجود و حیات هموگلوبین‌های ناکارآمد در رگ‌ها برای اکسیژن رسانی می‌باشد. اکثر افراد دارای کم خونی مینور هیچ‌گونه علائم خاصی ندارند و ممکن است گاهی به صورت جزئی دچار رنگ پریدگی شوند. این افراد از هر نظر سالم هستند و به راحتی می توانند به فعالیت‌های جسمی، اجتماعی خود بپردازند.
اثرات کم خونی مینور بر بدن
از آنجا که برای عملکرد بهتر اندام‌ها، سلول‌های خونی باید هموگلوبین، آهن و اکسیژن کافی را به این اندام‌ها برسانند؛ بنابراین هر گونه اختلال در این مسیر می تواند عوارض کوتاه مدت تا بلند مدت و جبران‌ناپذیری را برای افراد ایجاد کند. از عوارض کم خونی مینور بر بدن می‌توان به اثرات کم مانند: خستگی، کاهش تمرکز، رنگ پریدگی، سرگیجه و سردردهای متناوب نام برد.
اثرات بلند مدت و مضر به ترتیب: تآثیر کمبود آهن بر پوست، تآثیر بر مفاصل و استخوان‌سازی، اثر کم خونی بر بارداری به ویژه جنین و سلامت آن، درد در قفسه سینه، تنگی نفس و … اشاره نمود.
عواملی که ریسک تالاسمی را افزایش می‌دهد؟
- سابقه خانوادگی تالاسمی، که از طریق ژن‌های هموگلوبین جهش یافته از والدین به کودکان منتقل می‌شود.
- نژادهای خاص، احتمال بروز تالاسمی در آمریکایی‌های آفریقایی تبار و مردم مدیترانه و جنوب شرقی آسیا بیشتر است.
علائم تالاسمی
در برخی افراد تالاسمی مینور داری علائمی مشابه می‌باشد که برخی از آنها عبارت است از:
- خستگی
- رنگ پریدگی
- ضعف و بیحالی
- اضطراب و افسردگی
- از فرم خارج بودن استخوان‌های صورت
- کاهش پیدا کردن رشد در فرد
- متورم شدن شکم
- تیره شدن رنگ ادرار
در افراد مبتلا به تالاسمی میزان جذب اهن در افراد بیشتر از حالت عادی می‌باشد! به همین دلیل توجه به میزان آهن جذب شده برای جذب پایین آن، الزامی می‌باشد.
علت تالاسمی چیست؟
اگر در سلول DNAی هموگلوبین که مسئول انتقال اکسیژن از طریق آهن موجود در هموگلوبین است؛ رخ بدهد، فرد به تالاسمی مینور مبتلا می‌شود. این جهش از والدین به کودک منتقل می‌شود. مولکول هموگلوبین دارای زنجیره‌ی آلفا و بتا است که اگر این زنجیره جهش پیدا کند فرد به تالاسمی مبتلا می‌شود.
در تالاسمی آلفا، شدت تالاسمی به تعداد جهش‌هایی که از والدین به ارث می‌رود بستگی دارد و هر چه ژن جهش یافته‌تر باشد، تالاسمی شدت پیدا می‌کند.
در تالاسمی بتا، شدت تالاسمی به اینکه کدام بخش هموگلوبین متاثر از جهش شده بستگی دارد.
تغذیه مناسب در کم خونی مینور
قبل از هر چیز باید بدانید میزان جذب آهن در بیماران تالاسمی بیشتر است. بنابراین رژیم غذایی این افراد به گونه‌ای باید طراحی شود که آهن کمتری را دریافت کنند.
چطور می‌توان میزان آهن دریافتی را کنترل کرد؟
لازم است که در ابتدا مواد غذایی حاوی آهن را بشناسید. به طور کلی دو نوع آهن در مواد غذایی وجود دارد:
آهن هِم‌دار: انواع گوشت قرمز، قسمت‌های تیره گوشت مرغ، بوقلمون و جگر از انواع مواد غذایی هِم‌دار است که میزان جذب آن در بدن ۳۵% است.
آهن غیر هِم: زرده تخم مرغ، حبوبات، سبزیجات، میوه‌ها و حتی شکلات حاوی آهن غیر هِم هستند که میزان آن در بدن بسیار کم و حدود ۳ تا ۸ درصد است.
بیماران تالاسمی برای کنترل میزان آهن دریافتی نیازی به رژیم سخت ندارند. کافیست که با متخصص تغذیه خود مشورت کنند که میزان آهن دریافتی در رژیم روزانه خود را کنترل کنند. در رژیم غذایی این افراد، مصرف روزانه خوراکی‌های حاوی آهن غیر هِم به جای خوراکی‌های غنی از آهن توصیه می‌شود.
با استفاده بیشتر از سبزیجات و میوه‌ها، از بروز مشکلاتی مثل گرفتگی عروق نیز جلوگیری می‌شود.
بهترین روش درمانی برای کم خونی مینور
شرکت کیمیا آرا با فراهم آوردن محصولی به نام هموفیکس شما را در روند درمانی همراهی می‌کند. یکی از مهمترین راه‌های درمان مشکل تالاسمی مینور مصرف مکمل‌های آهن با تجویز پزشک می‌باشد. مکمل آهن هموفیکس محصولی برای رفع سریع کم خونی می‌باشد. زمانی که به دنبال یک مکمل غذایی می‌گردیم هدف اثربخشی سریع و عدم عوارض جانبی آن می‌باشد که این مکمل حاوی نوع جدیدی از آهن به نام کربونیل می‌باشد، که ویژگی‌های متمایز و برتری نسبت به مکمل‌های حاوی املاح آهن دارد.
مکمل آهن هموفیکس
این مکمل به این دلیل جزو محصولات خاص برای افراد دارای کم خونی مینور است که خواص ویژه‌ای نسبت به سایر مکمل‌های آهن دارد. بسیاری از افراد پس از مصرف قرص‌های آهن دچار مشکلات گوارشی می‌شوند و به مرور از مصرف آن پرهیز می‌کنند. بسیار ضروری است که در درمان کم خونی مینور تداوم در مصرف توسط بیمار رعایت گردد.
آنچه که محصول هموفیکس را متمایز می‌سازد فرم کربونیل آن است که به شکل کروی با بیشترین سطح برای جذب توسط روده‌هاست. این فرم به آرامی جذب می‌شود و عوارض گوارشی بسیار کمی نسبت به املاح آهن دارد. همچنین اثربخشی بسیار بالایی بر هموگلوبین در خون دارد.
این محصول ضمن داشتن آهن کربونیل، حاوی ویتامین گروه ب، اسیدفولیک، ویتامین ث و میزان بالایی از زینک می‌باشد.
مصرف این مکمل برای زنان باردار و شیرده و همچنین کودکان نیز ایمن است.
سخن پایانی
یکی از بیماری‌های قرن 21، ابتلا به انواع کم خونی‌هاست. این بیماری در اثر رژیم غذایی نادرست که منجر به کاهش جذب آهن در بدن می‌شود به وجود می‌آید. اما برخی از کم خونی‌ها مانند کم خونی مینور به دلیل مشکل در ساختار سلول هموگلوبین، میزان جذب آهن برای بدن را کاهش می‌دهد.
در این گونه مواقع افراد باید علاوه بر رژیم غذایی درست؛ نسبت به درمان دارویی خود نیز اقدامات مناسبی را انجام دهند. مصرف مکمل‌های غذایی حاوی آهن یکی از راهکارهای دارویی و بسیار موثر برای جذب حداکثری آهن برای بدن و پیشگیری از عوارض ناشی از کم خونی مینور است. بهترین قرص برای درمان کم خونی مکمل‌ها آهن با کیفیت بالا از شرکت های دارویی معتبر هستند.
