احتمالا همگی حداقل یکبار آزمایش خون انجام داده‌اند. یکی از پارامتر های عدد گذاری شده داخل این آزمایش، هموگلوبین یا به اختصار (Hgb) می‌باشد. این پارامتر، نشان دهنده میزان هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز (RBC) می‌باشد. هموگلوبین در خون کمک میکند تا اکسیژن از ریه ها و از طریق سرخرگ ها به سرتاسر بدن انتقال پیدا کند. در این مقاله قصد داریم بفهمیم هموگلوبین چیست و کم بودن و یاز یاد بودن آن چه علائمی دارد.
همچنین بخوانید “ انواع کم خونی “
هموگلوبین چیست؟
نوعی پروتئین است که شامل ۴زنجیره آمینواسیدی است که در گلبول های قرمز خون وجود دارد. وظیفه و نقش آن، حمل و نقل اکسیژن است. هموگلوبین شامل منیزیم است و گلبول قرمز از آن سرشار می‌باشد.
هموگلوبین در ساختار خود آهن دارد. همچنین این پروتئین دارای ساختار آلفا و بتا است.
وظیفه هموگلوبین در خون
- به گلبول های قرمز کمک میکند تا اکسیژن را از ریه ها و از طریق سرخرگ ها به سرتاسر بدن منتقل کند.
- عامل قرمز بودن رنگ خون، این پروتئین می‌باشد.
هموگلوبین و میوگلوبین به عنوان متداول ترین رنگدانه های تنفسی در جانداران شناخته می‌شوند.
- همچنین دی اکسید کربن را از طریق سیاهرگ به ریه ها برمی‌گرداند.
انجام آزمایش
آزمایش هموگلوبین با استفاده از نمونه خون فرد انجام میشود و میزان هموگلوبین موجود در خون، در این آزمایش سنجیده میشود.
اگر در آزمایش، هموگلوبین خون شما به طور غیر عادی کم یا زیاد باشد، نشانه هایی مانند سرگیجه، خستگی و تنگی نفس نیز به سراغ شما می‌آید.
آزمایش هموگلوبین هم به صورت مجزا با استفاده از نمونه گیری از نوک انگشت و همچنین همراه آزمایش شمارش کامل خون (CBC) انجام میشود.
در ادامه جدول محدوده طبیعی هموگلوبین را در اختیار شما قرار می‌دهیم.
| دسته بندی | میزان هموگلوبین ( برحسب گرم در دسی لیتر ) |
| نوزادان | ۱۱-۱۸ |
| کودکان | ۱۱.۵-۱۶.۵ |
| مردان بالغ | ۱۳-۱۶.۵ |
| زنان بالغ غیر باردار | ۱۲-۱۶ |
| زنان بالغ باردار | ۱۱-۱۶ |
این میزان ها برای افراد دارای شرایط خاص و بیماری های ویژه می‌توانند بر اساس ویژگی آن شرایط تغییر کند.
علائم کمبود هموگلوبین
- خستگی
- تنگی نفس
- رنگ پریدگی
- تپش قلب غیر عادی
- درد قفسه سینه
- سردرد
- دست و پاهای سرد و ورم کرده
- اختلال در انجام فعالیت های بدنی
البته خستگی به خودی خود، از دلایل پایین بودن هموگلوبین به شمار نمیرود اما قطعا میتواند از علائم این بیماری باشد. همچنین کمبود آنمیتواند منجر به کاهش اکسیژن رسانی به اندام ها و عضلات حیاتی شود. به همین دلیل است که فرد در یک فعالیت کوتاه دچار خستگی و کمبود انرژی میشود.
دلایل کمبود هموگلوبین
- کمبود ویتامین ب-۱۲ یا فولات
- عدم وجودآهن در رژیم غذایی
- خونریزی داخلی
- از دست دادن حجم زیادی از خون
- کم کاری تیروئید
- کم خونی داسی شکل
- بیماری های مغز استخوان
علائم هموگلوبین بالا
- خارش شدید
- سردرد
- سرگیجه
- خونریزی یا کوفتگی آسان
- تعریق بیش از حد
- التهابات دردناک مفصل
- کاهش وزن غیرعادی
- لکه های زرد داخل چشم یا روی پوست
- احساس خستگی
- لکه های بنفش یا قرمز روی پوست
دلایل بالا بودن هموگلوبین
بالابودن هموگلوبین بالا به دلیل اینکه بدن نیاز به ذخیره سازی بیشتری دارد، ایجاد میشود. این مشکل به دلیل شرایط محیطی ایجاد میشود و روی عملکرد قلب و ریه اثر گذار است.
- زندگی کردن در ارتفاعات بالا
- بیماری های قلب یا ریه
- مصرف فراورده های حاوی تنباکو
- بیماری مزمن انسداد تنفسی
- دریافت مقادیر اضافی از هورمون اریتروپویتین
این ماده برای ارتقای بهره‌وری فیزیکی بدن استفاده میشود.
- از دست دادن بیش از حد آب در بدن
درصورت وجود علائم بالا در هرکدام از مشکلات بالا بودن و یا کم بودن هموگلوبین خون، به علت مشکل ساز بودن این عارضه، باید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کرده و با انجام آزمایشات لازم تحت معالجه قرار بگیرید.