انواع کم خونی

از بیماری  ها و مشکلاتی که مردم این روز ها با آن درگیر هستند میتوان به کم خونی اشاره کرد. کم خونی یک نوع بیماری است که با کاهش تعداد گلبول قرمز و انتقال اکسیژن در خون همراه است. انواع کم خونی بر اساس دلایل پیشامد آن، به صورت مختلف وجود دارد که دارای علائمی مشابه از جمله خستگی و ضعف می‌باشد. همچنین می‌تواند بسیار ضعیف و خفیف تا پیشرفته، متغییر باشد.

گلبول قرمز به عنوان حامل اکسیژن به بافت های بدن عمل می‌کند. در زمانی که بدن شما به اندازه کافی گلبول قرمز تولید نمیکند، کم خونی رخ می‌دهد.

کم خونی انواع مختلفی دارد که شایع ترین آن کم خونی ناشی از فقر آهن است.

همچنین بخواند ” کمبود آهن “

انواع کم خونی

• کم خونی سیدروبلاستیک

در این نوع کم خونی، بدن شما برای ساخت هموگلوبین – پروتئین حامل اکسیژن، از آهن استفاده کند. این تجمع آهن باعث تشکیل گلبول های قرمز آنرمال به نام سیدروبلاست می‌شود.

علائم این نوع کم خونی شامل موارد زیر می‌باشد:

1. درد قفسه سینه
2. ضربان قلب تند
3. سردرد
4. ضعف و خستگی
5. مشکل تنفسی

کم خونی سیدروبلاستیک شامل دو نوع می‌باشد:

1. اکتسابی: فرد در اثر قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی یا دارویی به این نوع دچار می‌شود.
2. ارثی: زمانی اتفاق می‌افتد که جهش ژنی تولید طبیعی هموگلوبین را مختل کند.

*علائم این کم خونی در هر دو نوع مشاهده می‌شود و تفاوتی ندارد.

درمان این کم خونی از انواع کم خونی، به علت آن بستگی دارد. اگر به صورت اکتسابی باشد باید از مصرف مواد شیمیایی یا دارویی جلوگیری کنید.. میتوان از ویتامین B6 درمانی یا پیوند مغز استخوان یا سلول های بنیادی استفاده کرد.

• کم خونی آپلاستیک ( هیپولاستیک )

همانطور که می‌دانید سلول های خونی از سلول های بنیادی مغز استخوان ساخته می‌شوند. هنگامی که به این نوع کم خونی دچار می‌شوید، سلول های بنیادی شما آسیب دیده و نمیتواند سلول خونی جدید، به اندازه تولید کند.

علائم این نوع کم خونی عبارتند از:

1. تنگی نفس
2. سرگیجه
3. سردرد
4. رنگ پریدگی پوست
5. درد قفسه سینه
6. ضربان قلب سریع
7. سرد شدن دست و پا

این بیماری نیز در صورت ابتلای ارثی میتواند به علت شرایطی از جمله کم خونی فانکونی، سندرم شوخمن-دیاموند، کم خونی دیاموند-بلفکان باشد. چرا که باعث آسیب به سلول ها و باعث کم خونی آپلاستیک می‌شود.

دلایل اکتسابی این نوع از انواع کم خونی نیز عبارتند از:

1. بیماری های خود ایمنی ( لوپوس، آرتریت، روماتوئید و… )
2. مواد شیمیایی ( آفت کش ها، بنزن، آرسنیک و… )
3. عفونت ها ( هپاتیت، اچ آی وی، ویروس اپشتین بار و… )
4. پرتو درمانی و شیمی درمانی برای سرطان

• کم خونی دیسیرتروپوئیک مادرزادی ( CDA )

از انواع کم خونی میتوان به کم خونی نوع CDA اشاره کرد. CDA نوعی از کم خونی می‌باشد که تعداد گلبول های قرمز سالم در خون را کاهش می‌دهد. تمام CDA ها از خانواده منتقل می‌شود و کاملا ژنتیکی و ارثی است.

سه نوع CDA وجود دارد: نوع ۱، نوع۲، نوع۳؛ نوع ۲  رایج ترین و نوع ۳ نادر ترین می‌باشد.

علائم کم خونی CDA :

1. خستگی مزمن
2. زردی پوست و چشم ها (زردی)
3. رنگ پریدگی پوست
4. از دست دادن انگشتان پا و دست هنگام تولد

بسته به شدت بیماری پزشک میتواند از راه های انتقال خون، پیوند سلول بنیادی، استفاده از دارو برای کاهش سطح آهن، داروهای درمان سرطان خون و… استفاده کند.

• کم خونی همولیتیک خود ایمن

یکی دیگر از انواع کم خونی، کم خونی همولیتیک خود ایمن می‌باشد. این نوع کم خونی زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی شما سریع تر از تولید گلبول های قرمز، به آن ها حمله کند و آن ها را از بین ببرد.

افراد مبتلا به بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس، به احتمال بالا به این نوع کم خونی دچار می‌شوند. همچنین داروهایی مانند متیلدوپا، پنی سیلین، کینین نیز می‌تواند باعث کم خونی همولیتیک خود ایمن شوند.

• تالاسمی

تالاسمی به دلیل جهش ژنتیکی DNA سلول های ساخت هموگلوبین ایجاد می‌شود، رخ می‌دهد. جهش های مختلف با تالاسمی از والدین به فرزندان انتقال پیدا می‌کند. برخی از نوزادان از بدو تولد علائم این بیماری را از خود نشان می‌دهند. اما در اکثر مواقع در طول دو سال اول زندگی علائم را نمایش می‌دهند.

علائم تالاسمی عبارتند از:

1. خستگی
2. ضعف
3. کم رنگ شدن یا زرد رنگ شدن پوست
4. تغییر شکل استخوان صورت
5. تورم شکم
6. ادرار تیره

مولکول های هموگلوبین که اکسیژن در خون را به بدن می‌رسانند، از زنجیره هایی به نام آلفا و بتا ساخته شده اند. در تالاسمی، تولید هر دو نوع زنجیره آلفا یا بتا کاهش می‌یابد، در نتیجه آلفا تالاسمی یا بتا تالاسمی ایجاد می‌شود.

1. در آلفا تالاسمی، شدت بیماری به تعداد جهش های ژنی نوزاد از والدین بستگی دارد. هرچه ژن های جهش یافته تعداد بیشتری داشته باشد، تالاسمی شدیدتر است.
2. در بتا تالاسمی، شدت بیماری بسته به این است که کدام قسمت مولکول هموگلوبین تحت تاثیر قرار بگیرد.

عوارض تالاسمی که از انواع کم خونی می‌باشد، از متوسط تا شدید میتواند شامل مواردی از جمله: اضافه بار آهن، تغییر شکل استخوان، بزرگ شدن طحال، مشکلات قلبی و… باشد.