یکی از بیماری‌هایی که تقریبا بسیاری از افراد یکبار هم در زندگی به آن مبتلا شده‌اند؛ سینوزیت است. سالانه تعداد زیادی از افراد به علل مختلف به رینوسینوزیت حاد یا مزمن مبتلا می‌شوند. توجه و دوری از علت‌های بروز این بیماری و استفاده از راه‌های درمان به منظور جلوگیری از پیشرفت آن بسیار مهم و ضروری است.
در این مقاله سعی شده ضمن معرفی این بیماری، به علت‌ها و عوارض آن اشاره کرد و در نهایت راهکارهای درمانی موثر برای درمان نهایی پیشنهاد شود.
رینوسینوزیت چیست؟ و انواع آن کدام است؟
طبق نظر پزشکان و متخصصین گوش و حلق و بینی، رینوسینوزیت به اختلالاتی در حد التهاب مخاط سینوس‌های اطراف بینی و بینی گفته میشود. در انواع رینوسینوزیت حاد (ARS) و رینوسینوزیت مزمن (RARS) بروز پیدا می‌کند و دارای علائم اصلی و غیر اصلی است.
درد در ناحیه بینی و اطراف آن، احساس پری در صورت، انسداد بینی و در حالت پیشرفته ترشحات چرکی و بدرنگ پشت حلق، کاهش بویایی، تب و خروج برخی از این ترشحات از بینی نمونه علائم این بیماری است. علائم فرعی به شکل سردرد، بوی بد دهان، دندان درد، درد در گوش و پری گوش ظهور پیدا می‌کنند و اگر دو علامت فرعی با اصلی و یا چند علامت اصلی بروز پیدا کند تشخیص پزشک رینوسینوزیت خواهد بود.
رینوسینوزیت حاد طبق تعریف دانشکده آلرژی و ایمونولوژی اروپا؛ التهاب بینی و سینوس ها با بروز یک یا دو مورد از نشانه‌های زیر است:
- تورم یا انسداد
- آبریزش
- درد یا فشار صورت
- کاهش یا از دست دادن بویایی
این نشانه‌ها در کمتر از ۱۲ هفته نمایان می‌شوند و علائم بالینی دیگری مثل دندان درد و درد حین خم شدن و تب و بی‌حالی نیز در فرد امکان ظهور دارد.
تفاوت سینوزیت و رینوسینوزیت در چیست؟
سینوزیت یک عارضه‌ی عفونی است که در صورت عدم معالجه و گسترش عفونت و بروز تب بالای ۳۹ درجه، تبدیل به رینوسینوزیت حاد میشود.
تشخیص اولیه‌ی این بیماری با کمک سی‌تی‌اسکن (CT) و تصویربرداری میسر میشود. ظهور و شناسایی علائم اصلی و غیراصلی نیاز به مراجعه به پزشک و معاینه‌ی دقیق دارد. بنابراین در صورت بروز هرکدام از این علامت‌ها حتما به متخصص مراجعه نمایید.
چه زمانی احتمال ابتلا به رینوسینوزیت وجود دارد؟
عوامل و دلایل متفاوتی می تواند بر ظهور این بیماری اثر بگذارد اما فاکتورهایی وجود دارند که می‌توانند در روند ایجاد ان تسریع ایجاد کنند. این عوامل که احتمال رینوسینوزیت را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- دیابت
- شنا یا غواصی و ورود آب از بینی به داخل حفره‌های سینوسی
- عفونت‌ها و جراحی‌های دندان
علل ابتلا به رینوسینوزیت
۱- عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی
۲- آلرژی
۳- مشکلات و تغیرات آناتومیک در صورت مانند انحراف بینی
۴- نقص ایمنی
۵- جراحی سینوس‌ها و …
عوارض رینوسینوزیت برای بدن
نقش سینوس‌ها برای بدن دقیقا عبور هوا از این قسمت و نپیچیدن صدا در سر است. علاوه بر آن این بخش رطوبت کافی برای سر را ایجاد می‌کند بنابراین در صورت پر شدن از عفونت‌ها عوارض مختلفی برای بدن و به ویؤه نواحی اطرافش خواهد داشت.
رینوسینوزیت چون در اطراف بینی و چشم بروز پیدا می‌کند؛ می تواند منجر به عفونت‌های چشمی و یا فشار به عصب وریدی چشم باشد.
بروز مننژیت، آبسه جمجمه و ترومبوز سینوس غاری نیز از دیگر عوارض رینوسینوزیت حاد و مزمن خواهد بود.
آیا آلرژی در رخداد رینوسینوزیت نقش دارد؟
تحقیقات زیادی در این زمینه صورت گرفته و نتیجه نشان داده که حدود ۲۵ تا ۵۰ درصد افرادی که ابتلا به آلرژی دارند، احتمال بروز رینوسینوزیت حاد و مزمن در آنها بیشتر است. افرادی که به هر دو بیماری مبتلا هستند، نسبت به درمان دارویی مقاومت بیشتری نشان می‌دهند و در صورت جراحی نیز نتیجه‌ی دلخواه کمتری را می‌گیرند.
اما تشخیص دقیق آلرژی و رینوسینوزیت از یکدیگر تنها از عهده‌ی متخصص بر می@آید که با معاینه و طبق شرح بیماری، انجام تست‌های پوستی در صورت نیاز، آندوسکوپی بینی و یا سی‌تی‌اسکن انجام می‌گیرد.
برنامه‌های درمانی برای رینوسینوزیت
پیش از درمان همیشه باید راهکارهای پیشگیرانه را در نظر داشته باشیم تا از بروز بیماری جلوگیری کنیم. اما در صورت ابتلا به رینوسینوزیت روش‌های درمانی متعددی وجود دارد که بسته به سطح و میزان بیماری باید نسبت به درمان آن اقدام نمود.
بهبود با تغذیه مناسب:
برگ‌های سبز:
این سبزیجات دارای ویتامین A، C، D، K، پتاسیم و کلسیم است. زمای که سبزیجات را در رژیم غذایی خود بگنجانید احساس سیری خواهید کرد و کمتر به سمت مصرف غذاهای دارای نشاسته می روید. نشاسته در تولید مخاط و به عنوان محرک التهاب نقش دارد.
مصرف فلفل‌های تند:
فلفل در تسکین درد بسیار موثر است. البته برای افرادی که مشکلات گوارشی دارند تجویز نمی شود و می‌تواند آسیب زننده باشد. اما پختن آن در غذاها در رفع مشکلات سینوسی به دلیل تولید گرمایی که برای بدن دراد؛ نقش یک مسکن قوی را ایفا نماید. از این ماده در پمادهای موضعی و اسپری‌های بینی نیز استفاده میشود.
مصرف عسل:
از عسل همواره به عنوان نه فقط یک غذای سالم بلکه یک داروی موثر برای تسکین و حتی بهبود بیماری‌های عفونی یاد میشود. این ماده می‌تواند در از بین بردن باکتری‌های سینوسی موثر باشد و به درمان رینوسینوزیت و حتی آلرژی‌های فصلی کمک کند.
ماهی:
ماهی به دلیل داشتن پروتئین بالا و اسید چرب امگا۳ به سیستم ایمنی بدن در هنگام مواجه با عفونت‌ها کمک می‌کند.
مصرف سیر:
سیر به عنوان یک عفونت‌کش شناخته میشود. مقدار انتی اکسیدان و ضد التهاب زیادی درون خود دارد و فوق‌العاده برای بیماری‌های عفونی چاره‌ساز است. مصرف خام این ماده اثرات بهتری دارد.
استفاده از چای و مایعات گرم، سوپ ها می‌تواند به درمان رینوسینوزیت کمک کنند.
جراحی:
این روش زمانی انجام میشود که ایر درمان‌های دارویی و ساده نمی‌تواند پاسخگو باشد و یا شدت این بیماری به اندازه‌ای است که زندگی را برای فرد دشوار نموده. پیش از این با انجام جراحی‌های باز این بیماری را درمان می‌کردند اما امروزه با کمک ابزارهای پیشرفته مثل آندوسکوپی انجام می‌دهند.
در روش جراحی باز پس از برداشتن بافت نرم گونه‌ها و تخلیه‌ی سینوس‌ها از عفونت و چرک؛ با کمک آنتی بیوتیک‌ها و سرم‌های شستشو محل را تمیز و مانع از انباشت مخاط و التهاب آن خواهند شد.
الببته ممکن است برخی جراحی‌ها برای افراد دارای عوارض باشند که حتما پیش از انجام آن با پزشک مشورت کنید.
درمان دارویی برای رینوسینوزیت حاد:
استفاده از مسکن‌ها، آنتی هیستامین، استروئیدهای داخل بینی، مصرف آنتی بیوتیک‌ها مانند آموکسی سیلین یا ماکرولیدها که عوارض کمتری دارند تجویز می شود.
درمان دارویی برای رینوسینوزیت مزمن:
استروئیدهای موضعی بینی با کمک گرفتن از روش‌های تهاجمی برای از بین بردن علت‌های زمینه‌ای و حساسیت‌ها باشد.
همچنین مصرف استروئیدهای خوراکی پیشنهاد میشود که برای افراد دارای بیماری دیابت و زخم معده نیاز به احتیاط در مصرف دارد.
آنتی بیوتیک‌های خوراکی با اسپری استروئید به درون بینی نیز پیشنهاد میشود.
شستشوی بینی با سرم نیز یکی از درمان‌های موثر خواهد بود.
درمان با مسکن‌ها:
یکی از راه های مقابله با دردهای ناشی از رینوسیزیت در ناحیه سر و بینی؛ استفاده از مسکن است. مسکن ها برای تشمین درد مورد استفاده قرار می گیرند و در دردهای بسیار شدید باید از دوزهای بالا استفاده شود که مسلما دارای عوارض زیادی خواهد بود.
از طرفی پس از چند ساعت نیز مجددا فرد را درگیر درد خواهد کرد. بنابراین این یک درمان مقطعی است و باید در اسرع وقت نسبت به درمان کامل و قطعی آن اقدام نمود.
اما یک روش درمانی جدید وجود دارد که توسط شرکت کیمیاآرا به عنوان یک شرکت تولیدی و دارویی روانه بازار شده است. در این روش درمانی فرد با استفاده از اسپری تسکین بینی و سینوس بتادین بسیاری از علائم مربوط به حساسیت‌ها و آلرژی‌ها را از بین خواهد برد.
این اسپری یک محلول ایزوتونیک حاوی اکتوئین ۲% است و به دلیل خاصیت آبدوستی شدیدی که دارد یک لایه‌ی آب روی مخاط ایجاد می‌کند و مانع ورود مواد عفونی، آلرژی‌زا و .. به درون بینی و التهاب مخاط آن خواهد شد.
این اسپری به دلیل داشتن مولکول طبیعی اکتوئین برای درمان التهاب مخاط بینی بسیار درمان خوب و بدون عوارضی است و برای افرادی که نسبت به داروهای کورتونی، انتی هیستامین ها حساسیت دارند و افرادزیر ۱۰ سال و زنان باردار و شیرده مناسب خواهد بود.
همچنین این شرکت تولیدی، دارویی به نام فوریموپلاس به عنوان یک مسکن قوی و بدون عوارض را تولید کرده است. این مسکن بر خلاف نمونه‌های دیگر موجود درد بازار به سرعت و از طریق دو مسیر بر درد اثر می‌گذارد. در رینوسینوزیت گفتیم که فرد هم دچار التهاب مخاط بینی شده است و هم در نواحی بینی و سر دچار درد.
این دارو می‌تواند با رفع التهاب و از بین بردن کامل درد، بدون وجود هیچ عارضه‌ای به مدت ۸ ساعت بر فرد اثر بگذارد. محصول فوریموپلاس به دلیل داشتن استامینوفن و ایبوپروفن این عملکرد مثبت را در سردرد، رفع تب و التهاب خواهند داشت.
سخن پایانی
بروز علائم سینوزیت در تمام افراد به دلیل در معرض آلودگی و عفونت قرار گرفتن؛ وجود دارد. اینکه در برخی افراد این علائم ماندگار و تبدیل به رینوسینوزیت حاد و مزمن میشود را می‌تواند در علل بروز و روش‌های درمانی فرد جستجو کرد. رینوسینوزیت نیز به صورت التهاب مخاط بینی ردر فرد رخ می‌دهد و عوارض شدیدتری نسبت به سینوزیت معمولی دارد. درمان‌های متعددی نیز برای آن وجود دارد از جمله استفاده از تغذیه مناسب، مراجعه به پزشک به موقع و اجرای درمان‌های پزشکی مانند جراحی، دارو درمانی و استفاده از مسکن‌ها و اسپری‌های مناسب.
