کم خونی از مشکلات شایعی است که این روزها مردم جوامع مختلف بر اساس نیاز ها و مصارف خود به انواع آن دچار می‌شوند. در این مقاله قصد داریم تا عوامل و دلایل کم خونی را بررسی کنیم.
کم خونی در به تعریف ساده می‌شود کاهش گلبول های قرمز و به همین سبب کاه ش میزان انتقال اکسیژن به بافت های مختلف بدن. چرا که یکی از وظایف مهم خون و گلبول های قرمزف رساندن اکسیژن و برخی مواد پروتئینی دیگر به بافت ها و ارگان های بدن می‌باشد. از شایع ترین علائم کم خونی در بدن، احساس خستگی و ضعف در بدن، سرگیجه و سردرد و… می‌باشد.
درمان کم خونی با توجه به عامل ایجاد کننده آن و مقدار شدت آن به راه های گوناگونی تقسیم می‌شود که میتواند شامل مصرف مکمل ها تا یک رژیم غذایی مناسب شامل شود.
همچنین بخوانید “ انواع کم خونی “
کم خونی
زمانی که به اندازه کافی گلبول قرمز (RBC) وجود نداشته باشد، حالت به نام کم خونی یا آنِمی به وجود می‌آید. آنمی یا کم خونی به این معنی است که گلبول قرمز، قسمتی از خود که به نام هموگلوبین (Hgb) نام دارد را کم دارد. وظیفه هموگلوبین، اکسیژن رسانی به نقاط مختلف بدن است.
نشانه های کم خونی
شایع ترین علائم کم خونی عبارتند از:
- خستگی
- سردرد
- ضعف
- سرگیجه
- تحریک پذیری
علائم دیگری که در بین افراد شایع نیست نیز عبارتند از:
پیکا، درد ناحیه زبان، سندروم پای بیقرار، شکننده شدن ناخن ها
پیکا یک میل غیر طبیعی به خوردن موادی مانند خاک رس، نشاسته، محصولات کاغذی و… است.
علت کم خونی
کم خونی میتواند بر اساس سر منشا خود و یا اتفاقات محیطی مختلف، دلایل مختلفی داشته باشد. برخی از آنها عبارتند از:
- از دست دادن خون:
به طور معمول از دست دادن خون توسط در فرایند هایی مانند تروما، جراحی، سرطان، خون ریزی های دوران قاعدگی، بارداری های مکرر و… اتفاق می‌افتد اما در برخی مواقع ممکن است خونریزی مشخص نباشد مانند خون ریزی دستگاه گوارش.
- جذب پایین آهن
از دلایل کم خونی میتوان به جذب پایین آهن اشاره کرد. به طور نرمال بدن از طریق دستگاه گوارش آهن موردنیاز خود را تامین میکند. اگر در دستگاه گوارش اختلالاتی مانند بیماری گاستریت یا سلیاک ایجاد شود و باعث ناکارآمدی دستگاه گوارش شود، مقدار آهن کافی جذب نمی‌شود و باعث کم خونی می‌شود.
همچنین بخوانید “ کمبود آهن “
- مصرف نکردن مواد غذایی حاوی آهن
افرادی که در مصرف غذایی خود ، صرفا سبزیجات مصرف می‌کنند و به عبارتی خام گیاه خوار هستند بیشتر در معرض هستند. زیرا آهنی که به واسطه سبزیجات به بدن جذب می‌شود بسیار کمتر از منابع گوشتی است.
در خانم های باردار کم خونی به صورت جدی وجود دارد، به همین خاطر پزشکان استفاده از مکمل های حاوی آهن را در دوران بارداری توصیه می‌کنند.
- کمبود ویتامین B12
علاوه بر مشکلات کمبود و فقر آهن، کمبود ویتامینن B12 و فولات نیز میتواند موجب کم خونی در افراد شود چرا که مغز استخوان برای تولید سلول های خونی نیاز به این ویتامین نیز دارد. برخی از افراد رژیم غذایی مناسبی از نظر جذب ویتامن ب۱۲ دارند اما بدن آن ها قادر به جذب آن نیست. به این نوع از کم خونی که ناشی از کمبود ویتامین B12 می‌باشد، کم خونی پرنشیوز می‌گویند.
به طور کلی زمانی که خون، به اندازه کافی شامل گلبول قرمز نباشد، کم خونی ایجاد می‌شود.دلایل کلی کم خونی را میتوان در سه دسته زیر قرار داد که عبارتند از:
- گلبول قرمز به میزان کافی در بدن تولید نشود.
- از دست دادن خون به طوری که منجر به کاهش چشم گیر میزان گلبول قرمز شود.
- تخریب گلبول های قرمز در بدن به دلایل مختلف توسط سیستم ایمنی بدن و یا عوامل دیگر
وظایف گلبول قرمز در بدن
بدن انسان سه نوع از گلبول را تولید میکند که عبارت است از:
- گلبول سفید که وظیفه آن مقابله با عفونت ها و عوامل بیماری زا است
- پلاکت هها برای کمک به لخته شدن خون
- گلبول های قرمز که وظیفه انتقال اکسیژن را بر عهده دارند.
این سلول های قرمز خون حاوی پروتئینی به نام هموگلوبین هستند که غنی از آهن می‌باشد. هموگلوبین خون را قادر می‌سازد تا اکسیژن را از ریه ها به تمام نقاط بدن و همینطور دی اکسید کربن را از سایر قسمت ها به ریه منتقل کند. مغزز استخوان نیز برای تولید این سلول ها و هموگلوبین نیاز به آهن، ویتامین B12، فولات و برخی از عناصر مغذی دیگر موجود در غذاها نیاز دارد.
سلول های خخونی از جمله گلبول قرمز، به صورت منظم و دقیق در مغز استخوان تولید می‌شوند. مغز استخوان
آزمایش های تشخیص کم خونی
اصلی ترین آزمایش کم خونی، آزمایش شمارش خون (CBC) می‌باشد. البته از طریق آزمایش هایی مانند سطح فریتین، ویتامین B12 و مواردی دیگر، عواملی در خون را اندازه گیری کرد.
- شمارش خون (CBC) : در آزمایش شمارش خون، تعداد گلبول های قرمز و سفید فرد، پلاکت ها و تنوع آنها در حجم و اندازه را بررسی میکند. شاخص های دیگری مانند اندازه متوسط، تنوع در اندازه، حجم و غلظت هموگلوبین را اندازه گیری میکند.
- سطح فریتین : این آزمایش خون ذخایر آهن را بررسی و تجزیه میکند.
- سطح ویتامین B12 : این آزمایش، سطح ویتامین B12 را بررسی میکند.
عوامل خطر ساز
عواملی که موجب افزایش خطر کم خونی در فراد می‌شوند عبارتند از:
- رژیم غذایی فاقد مواد معدنی
- اختلالات روده ای
- قاعدگی
- بارداری
- شراسط حاد مانند ابتلا به سرطان، نارسایی کلیوی و…
افراد در مقابله با این مشکل باید با مصرف مواد مغذی آهن مانند گوشت قرمز و مرغ، سبزیجاتی مانند اسفناج و کلم، میوه های خشک، غذاهای دریایی، دانه ها و مغز ها، نخود فرنگی و لوبیا و… از این مشکل جلوگیری کنند. همچنین در صورت حاد بودن این مشکل باید با بررسی دلایل کم خونی توسط پزشک مصرف مکمل های آهن را آغاز کند.
پیشنهاد ما
یکی از راه های تقویت بدن و جلوگیری از کم خونی، مصرف مکمل های حاوی منیزیم و ویتامین ب ۶ می‌باشد. این مکمل به شما در بهبود کیفیت خواب، کاهش حملات میگرنی، تسکین استرس و اضطراب، رفع خستگی و افزایش سطح انرژی، تقویت سیستم ایمنی و… کمک میکند هم چنین با دارا بودن ویتامین ب۶ و… باعث تقویت سیستم ایمنی و تنظیم سنتز گلبولهای قرمز خونی می‌شود.
شرکت کیمیا آرا با ارائه مکمل بونی مگز حاوی منیزیم المنتال ۱۰۰ میلی گرم و ویتامین ب۶، ۱۰ میلی گرم به شما، در درمان کم خونی و عوارض آن کمک میکند.
همچنین شرکت کیمیا آرا با فراهم آوردن محصولی به نام هموفیکس شما را در روند درمانی همراهی میکند. یکی از مهمترین راه های درمان مشکل تالاسمی مینور مصرف مکمل های آهن با تجویز پزشک می‌باشد.
